DZIEDZICZENIE SPADKÓW W USA.

Zasady ogólne.

Dziedziczenie SPADKU odbywa się na mocy prawa stanowego. Każdy Stan USA ma własne prawo dotyczące dziedziczenia, jakkolwiek ogólne zasady dziedziczenia w każdym Stanie są podobne albowiem prawo to wywodzi się z tej samej tradycji prawa anglosaskiego.

Prawo amerykańskie przewiduje dziedziczenie na mocy testamentu jak tez z mocy ustawy w przypadku nie pozostawienia testamentu przez spadkodawcę.

Inaczej niż w prawie polskim, nie jest ważny testament sporządzony własnoręcznie, tzw. holograficzny, ani testament sporządzony przez notariusza i podpisany tylko przez spadkodawcę.

W tradycji anglosaskiej, testamenty sporządza się w obecności dwóch świadków, którzy podpisują się na testamencie poświadczając fakt oświadczenia woli i złożenia podpisu przez testatora na testamencie w ich obecności. Sąd opiera się na ich zeznaniach lub najczęściej pisemnych oświadczeniach, które muszą być znotaryzowane i dołączone do testamentu.

Testament sporządzony w formie przewidzianej prawem obcym, np. amerykańskim, jest ważny w Polsce, jeśli jest ważny według prawa miejsca jego sporządzenia. Można więc przeprowadzić postępowanie spadkowe w Polsce na podstawie testamentu sporządzonego w USA zgodnie z prawem Stanu, w którym go sporządzono. Natomiast polski testament holograficzny, tj. własnoręczny, nie będzie uznany za ważny w USA, gdyż prawo nie przewiduje takiej formy testamentu zwykłego.  

Przy dziedziczeniu ustawowym czyli beztestamentowym, w pierwszej kolejności dziedziczą małżonek i dzieci, a w ich braku rodzice i dzieci rodziców czyli rodzeństwo, a w ich braku dalsi zstępni, np. dzieci rodzeństwa.

Największą różnicą w dziedziczeniu na gruncie polskiego prawa i amerykańskiego jest samo postępowanie spadkowe przed sądem spadku, tzw. Surrogate Court.  Stanowy sąd spadku nie stwierdza prawa do spadku, a jedynie stwierdza uprawnienia do rozporządzenia masą spadkową przez wykonawcę testamentu zwanego „executor” albo administratora spadku zwanego „estate administrator”.

Wykonawcę testamentu zazwyczaj ustanawia spadkodawca w testamencie, a w braku testamentu osobą administratora spadku może sąd ustanowić jednego ze spadkobierców według kolejności uprawnień, a więc najpierw małżonka, dziecko, rodzica, kogoś z rodzeństwa albo dzieci rodzeństwa.

Postępowanie spadkowe na podstawie testamentu nazywa się „probate proceedings” natomiast w przypadku dziedziczenia ustawowego, bez testamentu, „administration proceedings”

Sąd spadku na wniosek uprawnionego spadkobiercy wystawia tzw. „letters testamentary” w  probate proceedings, albo tzw. „ letters of administration” dla wykonawcy spadku bez pozostawionego testamentu.

W obu przypadkach zadaniem wykonawcy testamentu lub administratora spadku jest zebranie całości masy spadkowej, zapłata należnych długów i opłacenie kosztów oraz całkowite rozporządzenie masą spadkową zgodnie w wolą spadkodawcy wyrażoną w testamencie lub zgodnie z prawem dziedziczenia ustawowego.

Wykonawca testamentu i administrator masy spadkowej obowiązani są rozliczyć się ze spełnienia swych obowiązków przed sądem. Każdy ze spadkobierców przed otrzymaniem należnej im części spadku podpisuje oświadczenie, że jest usatysfakcjonowany z czynności wykonawcy spadku i nie będzie w przyszłości zgłaszać żadnych roszczeń przeciw niemu. To pozwala wykonawcy spadku ostatecznie rozliczyć się ze swoich obowiązków.

Wykonawcą testamentu lub administratorem musi być osoba pełnoletnia, będąca obywatelem USA i posiadająca stałe miejsce zamieszkania w Stanie, przed sądem którego odbywa się postępowanie spadkowe. Jeśli wyznaczony w testamencie wykonawca lub osoba administratora nie spełnia warunku obywatelstwa lub zamieszkania, może powołać dodatkową osobę, tzw. co-executora lub co-administratora, który te warunki spełnia. O ile adwokat nie może być sam ustanowiony wykonawcą testamentu, to może być jego współ-wykonawcą z inną osobą, aby spełnić wymogi obywatelstwa i rezydencji.

Ze względu na te istotne różnice w postępowaniu przed sądami spadku w Polsce i USA, raczej trudno jest uznać („zalegalizować”) amerykańskie orzeczenie spadkowe w Polsce i odwrotnie. Najczęściej w sytuacjach, gdzie majątek spadkowy znajduje się w obu krajach, w każdym z nich trzeba przeprowadzić osobne postępowanie spadkowe. Kiedy majątek spadkowy, np. mieszkanie, położony jest w Polsce, a spadkodawca jest nie był w chwili śmierci obywatelem polskim, postępowanie spadkowe należy przeprowadzić przed sądem polskim, bo tu jest mieszkanie, ale prawem właściwym, tj. tym na mocy którego sąd musi orzekać w sprawie, będzie prawo ojczyste spadkodawcy w chwili śmierci. Jeśli tym prawem będzie np. prawo Stanu USA, to polski sąd będzie musiał je zastosować w postępowaniu spadkowym.

Na koniec trzeba wspomnieć, że na gruncie federalnego prawa podatkowego, większość spadków będzie zwolniona od federalnego podatku (kwota wolna od podatku spadkowego jest płynna- zmienia się co roku i wynosi obecnie nieco ponad milion dolarów). Trzeba natomiast pamiętać, że każdy Stan posiada własny system fiskalny i prawo podatkowe nakładające bezwzględny podatek od spadków. Jego stawka wacha się w różnych Stanach i zależy od wartości masy spadkowej, obywatelstwa i rezydencji spadkodawcy i spadkobierców.  W każdym przypadku dziedziczenia należy się szczegółowo zapoznać z lokalnym prawem podatkowym jeśli przyjmuje się funkcję wykonawcy testamentu lub administratora spadku, albowiem to oni osobiście odpowiadają za długi spadkowe, a w tym i podatki.